Vadeli işlem ve opsiyon borsaları, spot borsalarla birlikte gelişmiş finans piyasalarının ayrılmaz unsurudur. Özellikle risk yönetimi, spot piyasalarda oynaklığın azaltılması, ekonomik değerlerin korunması, küçük teminatların işlem hacminden pay alması gibi birçok fayda vadeli işlem ve opsiyon borsalarını finans piyasalarının önemli bir paydaşı yapar.
Sermaye ve finans piyasalarının önemli bir unsuru olan vadeli işlem ve opsiyon borsalarının gelişimi ise dünyada piyasalarda oynaklığın ve likidite sorunların artığı dönemlere 1970’li yıllara dayanmaktadır. Türkiye’de vadeli piyasaların oluşturulması için 1998 – 1999 ekonomik krizin olduğu dönemlerde kanun değişikliği gündeme gelmiştir.
Türk sermaye ve para piyasalarının korunması ve gelişmesine katkı sağlamak ve risk yönetimini etkin kılmak amacıyla Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) 1999 yılında kanuni alt yapının ilk temellerini atmıştır. Türkiye’de Vadeli işlem ve Opsiyon Piyasası’nın (VİOP) tarihçesinde süreç şu şekilde işlemiştir.
1999: Sermaye Piyasası Kurulu kanunda değişiklik yaparak VİOP’un kurulabilmesi için gereken yasal altyapıyı oluşturmuştur.
2001: 19 Ekim 2001 tarihinde Bakanlar Kurulu kararı ile Vadeli İşlemler ve Opsiyon Borsası A.Ş. (VOB) unvanı ile kurulması kararlaştırılmıştır.
2004: 27 Mart tarihinde Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası Yönetmeliği ile Borsa’nın çalışma kuralları belirlenmiştir. 5 Mart 2004 tarihinde ise faaliyet izni verilmiştir.
2005: VOB ismi ile 4 Şubat tarihinde resmi faaliyetlerine İzmir’de başlamıştır
2013: 2023 hedefleri çerçevesinde; dünyanın sayılı finans merkezleri arasına girilmesi vizyonuyla VOB, Borsa İstanbul’un çatısı altına girmiştir. Aynı zamanda ismi Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası (VİOP) olarak değişmiştir.
VİOP kurulduğunda 34 olan üye sayısı bugün 77 olmuştur. 2018 Ocak ayı ortalama işlem hacmi ile 128 trilyona ulaşmış ve kısa sürede de dünyada en hızlı büyüyen borsalar arasında yerini almıştır.
VİOP piyasasının tarihçesinde, Borsa İstanbul bünyesine katılması ve VOB ile birleşmesi önemli bir köşe taşıdır. Çünkü yatırımcı daha güvenli piyasa koşullarında çok daha fazla türev üründe işlem yapma imkanını yakalamıştır. Diğer taraftan zaman içinde çok daha yüksek performanslı ürünleri sunma altyapısı kazanmış ve bu çerçevede yeni ürünler VİOP’ta yer almaya devam etmektedir.
VİOP’ta faaliyet gösteren alt piyasalar
VİOP’ta alt segment olarak 10 pazar faaliyet göstermektedir. VİOP’un alt segmenti olarak faaliyet gösteren pazarlar şunlardır;
- Döviz Türev Pazarı
- Elektrik Türev Pazarı
- Emtia Türev Pazarı
- Endeks Türev Pazarı
- Kıymetli Madenler Türev Pazarı
- Pay Türev Pazarı
- Yabancı Endeksler Türev Pazarı
- Metal Türev Pazarı
- BYF Türev Pazarı
- Faiz Türev Pazarı
VİOP’ta nasıl işlem yapılır?
VİOP’ta yatırım yapmak yada oynamak isteyen yatırımcıların VİOP işlemlerine aracılık lisansı olan aracı kurumda müşteri hesabı açması yeterlidir. VİOP müşteri hesabı üzerinden online olarak kolaylıkla türev ürünlerde alım ve satım işlemi yapabilirsiniz. Böylece VİOP 30 endeksi, hisse senedi, döviz, altın, pamuk, tahvil gibi birçok finansal üründe yatırım yapabilirsiniz. Bilgi için sektörün ödüllü ve lider kurumlarından GCM VİOP’un uzman kadrosundan destek alabilirsiniz. Daha fazla bilgi için www.gcmyatirim.com.tr/viop/ adresini ziyaret edin!