Varlık fonu, Türk piyasalarının 2016 yılında aşina olduğu bir kavram olmakla birlikte “varlık fonuna yatırım yapılabilir mi” ya da “varlık fonu diğer fonlardan farklı mı” gibi sorgular çerçevesine odaklanılan bir konu. Kamuoyunda varlık fonu nedir, varlık fonu nasıl çalışır, varlık fonu nereye yatırım yapar, varlık fonundan yatırımcılar faydalanabilir mi gibi konular ve çok daha fazlası merak ediliyor. Peki, varlık fonu nedir, varlık fonu nasıl çalışır ve varlık fonundan yatırımcı faydalanabilir mi ana konuları sizin için açmaya çalışalım.
Varlık Fonu nedir ve nasıl çalışır?
Varlık fonları, devletin sahipliği ve yönetimi ile çalışan ve çeşitli finansal varlıklara yatırım yapan fonlardır. Varlık fonları ülkelerin bütçe fazlalarını vergi yükünü düşürmek, harcamaları artırmak ve mevcut borçların ödenerek ekonominin rahatlatması ve ülkeyi daha refah bir geleceğe götürmek amacı ile kurulur. Aynı zamanda varlık fonları bütçe fazlası ile gelir getirecek çeşitli kurumların satın alınması ve ülke gelirinin artırılmasını planlar. Varlık fonlarının kurulması parlamentoların, meclislerin denetiminden uzak olarak daha hızlı ve daha rahat çalışma amacını da taşır.
Bununla birlikte varlık fonlarının devlet bünyesinde olmaları sebebiyle hükümetlerin cari politikalardan uzak kalarak bağımsız hareket edebilme kabiliyetleri nedeniyle kamuoyu nezdinde güven yaratır.
Varlık fonu uygulamasına en iyi örnekler arasında körfez ülkelerinin kurdukları fonlar yer alır. Çünkü oluşan fazla petrol gelirleri ekonominin daha da iyileştirilmesi ve gelirlerin gelecek kuşaklara da doğru aktarılması amacını taşır. Norveç varlık fonu ise en iyi örnekler arasındadır. Ayrıca Çin, Kore ve Hong Kong gibi ülkelerin kurdukları varlık fonları da iyi örnekler arasındadır.
Varlık fonları nasıl ve hangi kriterlere göre yatırım yapar?
Varlık fonları, sermaye ve finans piyasaları ürünleri öncelikli olmak üzere çeşitli projelere süreli ya da ortaklık yoluyla yatırım yaparlar. Birçok ülke varlık fonlarının yatırım kriterlerine S&P ve Fitch’in BBB – ve Moodys’in Baa3 kredi notlarının olma zorunluluğunu da getirmiştir.
Varlık fonu ve Türkiye uygulaması
Türkiye’de varlık fonu kavramı Ziraat Bankası, BOTAŞ, TPAO, PTT, Borsa İstanbul, Türksat, Eti Maden ve Çaykur gibi devasa kurumların Türkiye Varlık Fonu’na devredilmesi ile dikkat çekti. Peki, Türkiye Varlık Fonu nasıl kuruldu ve amaçları ve misyonu nedir, bünyesinde hangi kuruluşları bulunduruyor?
Başbakanlığa bağlı olarak faaliyet gösteren Türkiye Varlık Fonu, ülkemizde ekonomik istikrarın sağlanması, ekonominin kalkınması, Türkiye’nin stratejik varlıklarının geliştirilmesi ve değerlerinin artırılması amacı ile faaliyete geçmiştir.
Türkiye varlık fonu neler yapar?
Türkiye Varlık Fonu’nun ana faaliyet konularından bazıları ise şunlardır;
Stratejik yatırım planında belirtilen hedeflere bağlı kalarak sermaye piyasalarında araç çeşitliliğine katkı sağlamak,
Yurt içinde kamuya ait olan varlıkları ekonomiye kazandırmak, Varlıkların değerini artırmak, yatırım odaklı dış kaynak temin etmek, stratejik, büyük ölçekli yatırımlara iştirak etmek amacıyla Türkiye Varlık Fonu’nu ve bu fona bağlı alt fonları kurmak ve yönetmektir.
Türkiye Varlık Fonu’nun portföyü
2016 yılı 26 Ağustos tarihinde Resmi Gazete’ de yayınlanan kanun ile yürürlüğe giren Türkiye Varlık Fonu, başlangıçta 50 milyon TL sermaye ile kurulmuş olmakla birlikte bugün 700 milyar TL’ye yakın varlık büyüklüğüne ulaştı. Peki, Türkiye Varlık Fonu’nun portföyünde hangi varlıklar var? İşte Türkiye Varlık Fonu’nun portföyü;
Türk Telekomünikasyon’un yüzde 6,68 oranındaki Hazineye ait hissesi
Ziraat Bankası’nın sermayesinde bulunan Hazineye ait hisselerin tamamı
Halk Bankası’nın yüzde 51,11 oranındaki hissesi
Türkiye Petrolleri’nin (TPAO) sermayesinde bulunan Hazineye ait hisselerin tamamı
BOTAŞ sermayesinde bulunan Hazineye ait hisselerin tamamını
PTT sermayesinde bulunan Hazineye ait hisselerin tamamı
TÜRKSAT’ın sermayesinde bulunan Hazineye ait hisselerin tamamı
Borsa İstanbul’un sermayesinde bulunan Hazineye ait hisselerin tamamı
Nakit oynatılan Piyango, Hemen-Kazan, Sayısal Loto, Şans Topu, On Numara ve Süper Loto oyunları ile yeni oyunların yapılmasına izin verilebilecek oyunlarına ilişkin lisans 49 yıl süreyle
TCDD İzmir Limanı devri işlemleri tamamlanıncaya kadar TCDD’nin yönetiminde kalmasına ve TCDD tarafından işletilmeye devam edilmesine karar verilmiştir.
Türkiye Denizcilik İşletmeleri A.Ş.’nin sermayesinde bulunan %49 oranındaki hisse
Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü
Kayseri Şeker Fabrikası A.Ş’nin %10 oranındaki hissesi
Çaykur İşletmeleri genel Müdürlüğü
Türkiye Jokey Kulübü’nün yurt içinde at yarışları düzenleme, yurt içi ve dışında düzenlenen at yarışları üzerine yurt içi ve dışından müşterek bahis kabul etme hak ve yetkilerine ilişkin lisanslar, topluca 1 Ocak 2018 tarihinden itibaren 49 yıl süreyle
Türkiye Varlık Fonu hakkında
Türkiye varlık fonunun kuruluş sermayesi 50 milyon lira olarak belirlendi ve Özelleştirme Fonu’ndan karşılandı. Sermayeyi temsil eden paylar ise Özelleştirme İdaresi Başkanlığına aittir ve nama yazılıdır.
Varlık fonu yönetimi kurulu ise yönetim kurulu, başkan ve üyeleri ile genel müdür dahil olmak üzere en az 5 kişiden oluşuyor ve bu kişiler başbakan tarafından atanıyor.
Türkiye Varlık Fonu’nun ve kurulacak alt fonların denetlenmesi ise bağımsız denetime tabi. Varlık fonu ise Sermaye Piyasası Kanunu kapsamında kurumsal yönetim düzenlemelerine uymak durumundadır.
Piyasaların ve ekonominin önemli parametreleri ve daha fazla bilgi için sermaye ve finans piyasalarının ödülü ve lider kurumlarından GCM Yatırım’ın www.gcmyatirim.com.tr web adresini ziyaret edebilirsiniz