Ekonomik kriz dönemlerinde gelir kaygısı ve birikimlerin korunması zorlaşır ve ekonomik krizde kendimizi nasıl güvende tutarız endişesi artar.

Ekonomi de büyümenin yavaşlaması, işsizliğin artması, işletmelerin ufalması, piyasalara nakit sıkıntısının artması, fiyatlar genel seviyesinin artması gibi kriz yansımaları hane halkının “ekonomik krizde güvende kalama” endişelerini haklı çıkarır.

Ekonomik kriz döneminde allak bullak olan hane halkının gelir gider ilişkisinin bir benzer tablosu da ekonomi ve piyasalarda yaşanır.  Ülke para birimleri değer kaybederken faiz ve kurlar yukarı hareket eder, borsalar düşer, fiyatlar genel seviyesi yani enflasyon yükselir. Gayrimenkul, otomotiv, beyaz eşya, hizmet sektörü gibi sektörler daralır. Bu dönemlerde hane halkının ve yatırımcının işi çok zordur; ekonomik krizde kendimizi nasıl güvende tutarız endişesi daha da artar. Ekonomik krizde kendimizi güvende tutmamızın en bilinen ilk yolu dikkatli ve planlı harcamalar yaparak daha bilinçli yatırımlar yapılmasıdır. Ekonomik krizde daha planlı ve kontrollü harcamalar yapılmasına yönelik Warren Buffet’in çok güzel bir özdeyişi vardır:

“Eğer ihtiyacınız olmayan şeyler satın alırsanız, çok geçmeden ihtiyacınız olan şeyleri satmak zorunda kalırsınız.” 

Ekonomik krizde güvende kalmanın yolu daha fazla tasarruf mu?

Ekonomik krizde kendimizi nasıl güvende tutarız sorusunun cevabı tabi ki sadece planlı harcama ve tasarruftan geçmez. Hele ki bizim gibi düşük gelirli hane halkının tasarruf oranının negatif olduğu ülkelerde hane halkı için ekonomik krizde kendimizi nasıl güvende tutarız endişesi daha da artar.

Hane halkı tasarruf ve tüketim ilişkisi

Hane halkının gıda, barınma, sağlık giderlerinden sonra en büyük gider kalemleri arasında yer alan sağlık, ulaşım, haberleşme giderleridir. Eğitim giderlerinde ise son yıllarda artış söz konusudur. Yapılan araştırmalar ise genelde hane halkının tasarruf edebilmek için eğitimden feragat etmeye çalıştığını gösteriyor. Hane halkının eğitim giderleri karşılandığında ise tasarruf oranının artığı görülüyor. Diğer taraftan üst gelir grubunda ise çarpıcı bir sonuç var ulaştırma giderlerinin toplam harcamanın içinde yüzde 45’lere ulaştığı görülüyor.

Biz yine gelelim kriz ortamında kendimizi nasıl güvende tutarız konusuna. Zihinleri rakamlarla doldurmadan sadece yatırım, tasarruf ve tüketim araştırmalarında görülüyor ki barınma, gıda, sağlık, ulaşım, giyim ve eğitim giderlerinin daha bilinçli yapılması ile yüzde 5 ile 15 arasında tasarruf sağlanabiliyor. Harcamaların kısılmasına yönelik uzmanlar tarafından yapılan çok fazla tavsiye var; açken alışveriş etmemekten kısa mesafelerde yürümeye, ısınmadan geri dönüşüme kadar birçok öneriler mevcut. Tüm öneriler ise tüketimin azaltılarak harcamaların kısılması ve tasarrufa yönelinmesi üzerine kurulu.

Tasarruflar nereye gidiyor?

Peki, bakalım yapılan tasarruflar nereye gidiyor. TÜİK verilerine göre yüzde 54.7 ile gayrimenkul sektörüne gidiyor.  Finans sektöründe dağlımda ise altın yatırımları ilk sıra

Tasarrufların dağılımında ise mevduat ilk sırada geliyor. Arkasından döviz mevduat ve borsa geliyor. Fakat 2018 yılında ilk defa kur krizi nedeni ile döviz mevduat hesapları TL mevduat hesaplarını geçmiş durumda. Yastık altı altın yatırımı ise diğer tasarruf kalemleri arasında yer alıyor ve altına yatırım da yatırım fonlarının üstünde seyrediyor.

Ekonomik krizde uzman tavsiyeleri daha çok izlenmeli

Tüm verilerden anlaşılacağı üzerine ekonomik kriz de kendimizi nasıl güvende tutarız sorgusunda hane halkının tercihi gayrimenkul, döviz ve altın mevduatı olarak üst sıralara yerleşmiş durumda. TL mevduatlarında ise erime var. Gayrimenkul, altın ve döviz yatırımlarının reel olarak kazandırdığı izleniyor. Hane halkının ekonomik krizde harcamalarını mümkün olduğunca kısarak portföy olarak değerlendirmesi daha üst akıl olarak ortaya çıkıyor. Tüm bu çerçevede alanında uzman olan ekonomist ve analizlerin de tavsiyelerini takip etmekte güncel gelişmeler üzerinden portföylerin güncellenmesi de sonraki tavsiyemiz olacak. Daha fazla bilgi için sektörün ödüllü ve lider kurumu GCM Yatırım’ın www.gcmyatirim.com.tr web adresini ziyaret edebilir uzmanlarından yardım alabilirsiniz.